تزریق یعنی وارد کردن داروهای مایع، مایعات یا مواد مغذی به صورت مستقیم به بدن افراد انجام می شود. شما می توانید از طریق انجام تزریقات در منزل نسبت به ترزیق آمپول در منزل، واکسن و یا انواع داروها به رگ، ماهیچه، پوست یا استخوان خود اقدام کنید.
زمانی که قرار است، تزریقات برای افراد انجام شود، یک سر سوزن بخش کوچکی از پوست را برای وارد کردن دارو برای اهداف درمانی سوراخ می کند. پرستار و یا پزشکی که این کار را انجام می دهد، تزریقات را به درستی و با اطمینان انجام می دهد. انجام تزریقات برای افراد مختلف با توجه به شرایطی که دارند، در مدل های مختلفی انجام خواهد شد. انجام بیشتر تزریقات شامل سوزن و سرنگ می باشد.
در ادامه به معرفی انواع تزریقات خواهیم پرداخت.
- تزریق داخل وریدی IV
- تزریق عضلانی IM
- تزریق زیرجلدی SC
- تزریق داخل پوستی ID
- تزریق داخل استخوانی IO
تزریق داخل وریدی
تزریق داخل وریدی به این معناست، که زمانی که داروهای مختلف را به داخل سیاهرگ تزریق می شود، زاویه ی تزریق حدود 30 درجه باشد. در بعضی از مواقع هم ممکن است، این تزریق با اتصال یک کاتتر به پوست انجام می شود. (تزریق سرم در منزل) تزریق آهن جهت درمان کم خونی افراد انجام می شود، و محل استقرار کانولا وریدی است.
از تزریق داخل وریدی برای تزریق موارد زیر استفاده می شود.
- تزریق محلول های مایع و الکترولیت ها برای آن دسته از افرادی که از کمبود آب رنج می برند.
- افرادی که تحت عمل جراحی و یا بیهوشی عمومی قرار گرفته اند.
- تزریق داروهای مسکن بعد از عمل
- تزریق خون و یا فرآورده های خونی
- رژیم غذایی را برای افرادی که به شدت دچار سوء تغذیه هستند.
- تجویز آهن به افرادی که دچار فقر آهن هستند.
- تزریق رنگ کنتراست به افرادی که آزمایش تصویر برداری خاصی دارند.
- تزریق استروئید مانند دگزامتازون
- شیمی درمانی برای افراد مبتلا به سرطان
- تزریق آنتی بادی های مونوکلونال برای درمان کرونا
نقاطی که برای تزریق داخل وریدی مورد استفاده قرار می گیرند، شامل:
- پشت دست ها
- جلو و پشت بخش تحتانی بازو
- فرورفتگی جلوی آرنج
انجام سرم تراپی در منزل که به واسطه ی این روش مایعات مختلف اعم از سرم را برای درمان بیمار به او تزریق می کنند. انجام این کار زمانی به افراد توصیه می شود، که دچار خون ریزی، اسهال، استفراغ، سوختگی ها شده باشند. هم چنین می توان از روش تزریق داخل وریدی در برخی از مواقع برای جایگزینی آب و الکترولیت مورد نیاز انسان نیز استفاده شود.
تزریق عضلانی
تزریق عضلانی به عنوان رایج ترین نوع تزریقات می باشد، که در این روش دارو مستقیماً در عضلات تزریق می شود. انجام این نوع از تزریقات سبب جذب سریع داروهایی مانند پنی سیلین و ویتامین ها (B12) می شود. دسترسی آسان آن به جریان خون و بهبود سریع بیمار می شود. هم چنین انجام ترزیقات عضلانی یکی از بهترین و بی خطرترین روش های تزریق دارو محسوب می شود.
از تزریق عضلانی برای تزریق موارد زیر استفاده می شود.
- انواع واکسن ها
- تزریق دارو برای آن دسته از بیمارانی که نمی توانند از روش های متداول تزریقات استفاده کنند.
- تزریق آنتی بیوتیک ها (پنی سیلین و استرپتومایسین)
- تزریق هورمون ها (تستوسترون و مدروکسی پروژسترون)
- تزریق کورتیکواستروئیدها
- بیمارانی که به بیماری ام اس مبتلا هستند، نیاز به این نوع تزریقات دارند.
نقاطی که برای تزریق عضلانی مورد استفاده قرار می گیرند، شامل:
- عضله شانه و بالای بازو
- عضله خارجی ناحیه فوقانی ران
- لگن
انجام تزریقات به روش تزریق عضلانی به صورت زیر انجام خواهد شد.
- معمولاً از سرنگ 2-5 میلی لیتری استفاده می شود.
- شماره و طول سوزن با توجه به نوع ماهیچه، محل تزریق یا میزان بافت چربی که ماهیچه مورد نظر را پوشانیده است، و سن بیمار متفاوت می باشد. جهت تزریق در ماهیچه سرینی از سوزن شماره 20-23 استفاده می شود، و برای تزریق در ماهیچه دالی از سوزن شماره 23-25 استفاده می شود.
تزریق زیرجلدی
تزریق زیرجلدی زمانی انجام خواهد شد، که داروی تجویز شده احتیاج به جذب آرام در بدن فرد داشته باشد. تزریق دارو در بافت زیر جلدی یعنی لایه چربی بین پوست و ماهیچه، انجام می شود. تزریق انسولین و مورفین برای بیماران به این روش انجام خواهد شد. درد ناشی از این نوع از تزریق نسبت به دیگر نوع تزریقات کمتر می باشد، و احتمال واکنش به آن از جمله بروز عفونت کمتر خواهد بود.
از تزریق زیرجلدی برای تزریق موارد زیر استفاده می شود.
- تزریق داروهای ضد درد مسکن (فنتانیل و مورفین)
- تزریق انسولین برای بیماران دیابتی
- تزریق هپارین (رقیق کننده خون)
- تزریق برخی داروهای تجویزی در منزل (دوپیلوماب و داروهای باروری)
- افراد مبتلا به اختلال لخته شدن خون نیز باید واکسن ها را به صورت زیرجلدی دریافت کنند.
- تزریق انواع واکسن سرخک و آبله مرغان
نقاطی که برای تزریق زیرجلدی مورد استفاده قرار می گیرند، شامل:
- ناحیه بیرونی یا پشت بازو
- ناحیه جلو و بیرونی بالای ران
- ناحیه شکم
انجام تزریقات به روش تزریق زیرجلدی به صورت زیر انجام خواهد شد.
- ابتدا پوست بدن بیمار به سمت بالا کشیده می شود.
- سپس ورود سوزن به بافت سریع و تزریق به صورت آهسته انجام می شود.
تزریق داخل جلدی
پرستارانی که تزریق داخل جلدی انجام می دهند، با ایجاد یک برآمدگی کوچک و دقیقا زیر سطح پوست این کار را انجام می دهند. این نوع از تزریق طولانی ترین زمان جذب را دارد.
از تزریق داخل جلدی برای تزریق موارد زیر استفاده می شود.
- آزمایش آلرژی
- غربالگری سل
- تزریق انواع واکسن آنفولانزا (Fluzone ID)
برای انجام این تزریقات معمولاً نقاطی از بدن که موهای کوتاه تری دارند، برای تزریق انتخاب می شود. به طور معمول این نقاط شامل سطح داخلی ساعد و قسمت فوقانی کمر و زیر کتف می باشد. محل تزریق داخل جلدی به هیچ عنوان نباید دارای زخم، بثورات پوستی و خال باشد.
تزریق داخل پوستی شامل تزریق مایعات به لایه دِرم و زیر لایه اپی درم پوست می باشد. این نوع تزریق به صورت برجسته در درمان شرایطی مانند توبکلوزیس، واکسیناسیون و آزمایش های آلرژی مورد استفاده قرار می گیرد. محل های آن در بدن شامل قسمت فوقانی پشت و سطح داخلی ساعد با زاویه تزریق حدود 5 درجه می باشد.
تزریق داخل استخوانی
تزریق داخل استخوانی فقط برای موارد اضطراری استفاده می کنند، چون دسترسی به این نقاط دشوار یا غیرممکن می باشد. با توجه به این که مغز استخوان دارای منابع خونی غنی می باشد، که به صورت مستقیم به سیستم گردش خون وصل می شود. جهت انجام تزریق داخل استخوانی بعد از ویزیت پزشک در منزل شما و یا مراکز درمانی از یک سوزن مخصوص برای سوراخ کردن مغز استخوان و رسیدن دارو به سیاهرگ استفاده می کند. این نوع از تزریق به عنوان یکی از سریع ترین روش ها برای دریافت مایعات، داروها و فرآورده های خونی به آن دسته از بیماران می باشد، که دارای شرایط اورژانسی می باشند.
شرایط اورژانسی که ممکن است، برای افراد اتفاق بیوفتد، شامل:
- صدمات شدید
- عوارض زایمان
- اوردوز دارو
- مسمومیت تصادفی
- ناراحتی تنفسی
- تشنج های طولانی یا پشت سر هم
- برق گرفتگی
- شوک انسولین
- تجویز دارو برای بیمار مبتلا به شوک سپتیک
- سکته مغزی
- ایست قلبی
- تزریق بی حسی موضعی برای بیمارانی که عمل های سختی مانند عصب کشی دندان داشته اند، استفاده می شود.
- تزریق داروهای ضد درد برای بیماران در مرحله پایانی بیماری
نقاطی که برای تزریق داخل استخوانی مورد استفاده قرار می گیرند، شامل:
- استخوان ساق پا
- استخوان ران
- استخوان بالای بازو
تزریق داخل مفصلی
تزریق داخل مفصلی برای درمان آرتروز، نقرس و التهاب تاندون مورد استفاده قرار می گیرد. با به کارگیری از این روش به مفصل آسیب دیده تزریق می شود، و به خارج شدن مایعات اضافی از مفصل کمک می کند.
تزریق داخل صفاقی
تزریق داخل صفاقی برای آن دسته از بیمارانی استفاده خواهد شد، که مبتلا به سرطان می باشند، و تحت شیمی درمانی قرار گرفته اند.
عوارض جانبی انواع تزریق ها
انجام انواع تزریقات برای واکسن، سرم، داروها و... ممکن است، عوارض جانبی مختلفی را برای افراد در پی داشته باشد. از شایع ترین عوارضی که ممکن است، هنگام تزریق رخ دهد، می توان به درد در بازو یا تب خفیف و جزئی اشاره کرد.
از دیگر عوارض جانبی ناشی از انجام تزریقات می توان به:
- درد مداوم یا شدید در محل تزریق
- قرمزی، تورم، گرما، علائم عفونت
- آبسه (تجمع چرک در محل تزریق)
- حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه
- واکنش آلرژیک
- آسیب به بافت های زیرین
- آسیب به اعصاب مجاور
- آسیب به استخوان یا بروز عفونت
- خون ریزی بیش از حد برای آن دسته از بیمارانی که دارای اختلالات خونریزی می باشند.
- تشکیل لخته خون بزرگ در محل تزریق
- غش
اشاره کرد. برای این که بتوانید از به وجود آمدن عوارض جانبی برای افراد جلوگیری کرد، بهتر است، در مورد استفاده ایمن از سوزن، سرنگ و داروهای تزریقی مراقب باشند.